English Gàidhlig
A rèir Cunntas-sluaigh 2011, tha 57,375 luchd-labhairt na Gàidhlig ann an Alba (timcheall air 1.1% den àireamh-sluaigh). Bha mu 87,000 neach ag ràdh gu robh ‘beagan eòlais air Gàidhlig’ aca ann an 2011. Tha Gàidhlig air fulangas iongantach a nochdadh mu choinneamh nan dùbhlan a chaidh a chur roimhpe gu h-eachdraidheil, agus ann an saoghal an latha an-diugh, tha i a’ taisbeanadh ath-ùrachadh misneachail ann an cuid de dh’àiteachan den t-sluagh-thomhas.
Tha cha mhòr sgaradh co-ionann eadar a’ Ghàidhealtachd agus a’ Ghalltachd. Tha an àireamh sa cheud as àirde gun teagamh sam bith anns an àireamh-sluaigh sna h-Eileanan Siar, air a leantainn leis an Eilean Sgitheanach, na h-eileanan far-thìre ann an Earra-Ghàidheal is Bòd agus àiteachan sònraichte ann an ùghdarrasan eile. Mar thoradh air gluasad fad-amail a dh’ionnsaigh àiteachan bailteil, tha a-nis timcheall air 10,000 neach-labhairt Gàidhlig ann am mòr-sgìre Ghlaschu, agus mar an ceudna àireamh shusbainteach ann an sgìre Dhùn Èideann (faisg air 6,000).
Figear1: 2011 neach-labhairt Gàidhlig
Gàidhlig taobh a-staigh spòrsalba
Tha ar ro-innleachd chorporra, Spòrs Fad Beatha, a’ mìneachadh lèirsinn airson Alba ghnìomhach far a bheil gach neach a’ faotainn buannachd à spòrs. Tha i a’ taisbeanadh ar dealais a thaobh in-ghabhalachd aig teis-meadhain gach nì a tha sinn a’ dèanamh. San dealas seo, is urrainn dhuinn co-thaobhadh soilleir a chomharrachadh le obair Bhòrd na Gàidhlig. Tha a’ Ghàidhlig na pàirt dheatamach de ar dearbh-aithne nàiseanta. Mar sin, tha i ag àithneadh spèis co-ionann, barrachd chothroman agus nas motha ruigsinneachd.
Tha an dàrna eagran den Phlana Ghàidhlig againn, air a leasachadh ann an co-rèir ri Achd na Gàidhlig (Alba) 2005, a’ mìneachadh freagairt shoilleir cho-òrdanaichte a tha a’ cumail air adhart a’ togail air ar coileanaidhean bho 2017-2022. Tha e a’ neartachadh agus a’ cur cuideam air dealas spòrsalba a thaobh taic do dh’amasan Plana Nàiseanta na Gàidhlig 2018-23.
Tha ar plana a’ nochdadh a’ cho-theacsa co-cheangailte ri mar a tha ar n-obair a’ cur taic ris a’ Ghàidhlig. Bheir e comas dhuinn teachdaireachdan dearbhach a chonaltradh agus cothrom air leasachadh Gàidhlig fhurastachadh air feadh lìonraidhean spòrsalba agus tron choimhearsnachd spòrs air feadh Alba.
Chaidh an dàrna ath-thriall seo den Phlana Ghàidhlig againn ullachadh fo Earrann 3 de Achd na Gàidhlig (Alba) 2005 agus aontachadh le Bòrd na Gàidhlig air 17 Lùnastal 2023.
- sportscotland 2023-28 Gaelic Language Plan (English)
- sportscotland 2023-28 Gaelic Language Plan (Gaelic)
Mar thoradh air a’ chiad Phlana Gàidhlig, tha spòrsalba air:
- branndadh is soidhneachd dà-chànanach a leasachadh ’s a bhuileachadh air feadh nan làraichean againn.
- eadar-theangachadh air prìomh fhoillseachaidhean corporra a phrìomh-shruthadh.
- trèanadh air mothachadh don Ghàidhlig is trèanadh cànain a sholarachadh do luchd-obrach.
- obrachadh le com-pàirtichean ionadail mar thaic do lìbhrigeadh air còmhnaidheachdan ceannardais ann an Gàidhlig do dhaoine òga, tro Sgoiltean Gnìomhach.
- lìbhrigeadh air trèanadh gnìomhachd agus gnìomhachdan air a’ bhlàr a-muigh a dhèanamh comasach do dhaoine òga, an dà chuid tron Ghàidhlig agus gu dà-chànanach.
- iomairt agus acainn ùr a chur air bhonn ann an Gàidhlig, gus buannachdan gnìomhachd chorporra agus spòrs a roinn.
Tha sinn dealasach a thaobh an dàrna h-eagran den Phlana a lìbhrigeadh thar an ath cheithir bliadhna. Bidh sinn cuideachd a’ toirt air adhart ghnìomhan leantainneach no gun rèiteachadh a tha mìnichte sa chiad Phlana.
Am plana roimhe seo
Faodaidh sibh a’ chiad Phlana Ghàidhlig againn fhaicinn gu h-ìosal:
sportscotland 2017-22 Gaelic Language Plan
Iomairt Cleachdi
Tha Bòrd na Gàidhlig agus com-pàirtichean air an iomairt nàiseanta #cleachdi a leasachadh gus a dhèanamh comasach do luchd-labhairt agus luchd-ionnsachaidh a bhith nas fhaicsinniche do chèile agus gus cleachdadh na Gàidhlig adhartachadh ann an àiteachan poblach.
Ionnsachadh Gàidhlig - Tuilleadh fiosrachaidh mu chothroman ionnsachaidh Gàidhlig do dh’inbhich.
Ceanglaichean feumail
· Daoine òga agus Gàidhlig - A bhith an sàs le Ghàidhlig Air-loidhne 2022 / Engaging with Gaelic Online 2022
· Ionnsachadh Gàidhlig - Tuilleadh fiosrachaidh mu chothroman ionnsachaidh Gàidhlig do dh’inbhich.
Cuiribh fios thugainn
Tha spòrsalba a’ cur fàilte air fiosrachadh air ais mun Phlana Ghàidhlig againn. Mu bhios ceistean no molaidhean sam bith agaibh, feuch gun cuir sibh fios gu Darren MacAoidh, Darren.McKay@sportscotland.org.uk.
Tha sinn a’ cur fàilte air conaltradh sam bith ann an Gàidhlig agus ag amas air freagairtean a thoirt seachad ann an Gàidhlig.
Duilleag-lìn conaltraidh leinn
Airson ceistean coitcheann, cuiribh post-d gu